Je bent sterker dan het dal waarin je zit

‘Er bestaat geen schaduw zonder licht’, hoor ik mezelf zeggen. ‘Het gaat om de keuze die je maakt, je hebt namelijk een keuze’, ga ik verder. Het is de zoveelste keer dat Tineke geprobeerd heeft om een einde aan haar leven te maken. Ik ben erbij gehaald omdat men niet meer weet hoe ze tot haar kunnen doordringen. Normaal adviseer ik hulpverleners hoe ze hiermee om kunnen gaan, maar bij deze patiënt zijn ze ten einde raad. Tineke kan niet praten over het seksueel misbruik wat haar aangedaan is. Daarbij vind ze het leven ondragelijk en wil ze rust in haar hoofd. Ik ken het, rust willen en stilte in je hoofd. Niet meer denken en niet meer willen voelen. ‘Jij weet niet wat ik voel’, zegt ze al fluisterend met een bitse toon.
‘Klopt’, zeg ik. ‘Je zou kunnen proberen om me mee te nemen in je gevoel’, zeg ik. Vijandigheid en onverschilligheid zijn voor mij tekenen van angst.
Ze zit ineengedoken en de tranen druppen op haar bekraste armen. Ik blijf stil en kijk naar het ‘hoopje’ mens dat voor me zit. Eigenlijk heb ik zin om mijn armen om haar heen te slaan. Ze moet gekoesterd worden, voelen dat ze geliefd is. Als een kind dat gevallen is. Maar dat gaat haar niet helpen. Zij moet zichzelf redden, dat kan ik niet doen.
‘Is dit therapie’, vraagt ze me. Ik schud mijn hoofd. ‘Oh, maar waarom ben ik hier met jou?’
‘Omdat men denkt dat ik je misschien verder kan helpen, wat denk jij?’ Ik kijk haar onderzoekend aan, speurend naar een sprankje hoop. Tineke draait haar hoofd en kijkt me scheef aan. ‘En?’ vraagt ze me.
‘Mij gaat het om jou’, zeg ik. ‘Als jij denkt dat ik je kan helpen, dan zijn we een stukje op weg.’
Tineke haalt haar schouders op, ‘niemand kan me helpen, ik wil gewoon dood’.
‘Ik denk dat je de dood verwart met rust en stilte terwijl je doorgaat met ademhalen’ zeg ik quasi nonchalant.
Het duurt even en dan draait Tineke zich naar mij toe, ze kijk me nu recht aan en vraagt met kracht in haar stem, ‘hoe heb jij dat gedaan, om niet dood te willen?’
‘Als je zo diep in de put zit, is het de enige kracht die je denkt te hebben, controle houden’, leg ik uit. ‘Je wil controle hebben over je leven en over je lichaam. Als een soort knop die je omzet, want niemand anders kan dat voor je doen. Eigenlijk heb je helemaal geen controle, die had ik ook niet. Waar ik achter kwam, is dat ik wel een keuze had en heb. Ik kies hoe ik ermee omga, met wat me is aangedaan. Ik kan kiezen om erin te blijven hangen of om de strijd aan te gaan en mijn leven te leven met de littekens die ik heb. Dat betekent niet dat mijn leven makkelijk is of dat ik mijn leven altijd leuk vind. Ik heb een hele bewuste keuze gemaakt, ik heb gekozen om te leven en dat doe ik ook met alles wat ik in me heb’.
Tineke laat nu haar tranen de vrije loop en snikkend vraagt ze me of ik naast haar wil komen zitten. Ik knik en neem naast haar plaats. ‘Denk je echt dat ik zou kunnen leven’, vraagt ze me.
‘Als ik het kan, dan kan jij het ook. Je moet het wel willen, dat is de sleutel van alles.’
Als Tineke weer op haar kamer is, draag ik kort over aan de psychiatrisch verpleegkundige. Ik geef nog wat tips om het wat leven op de afdeling wat makkelijker voor Tineke te maken. En dan kan ik vertrekken van de gesloten afdeling. De verpleegkundige loopt met me mee om de deur van het slot te doen en bedankt me voor mijn inzet en tijd. ‘Zou je er voor open staan om nog eens met haar te praten?’
‘Als ze dat zelf aangeeft dan is dat prima.’
Buiten schijnt een flets zonnetje, ik denk terug aan mijn eigen onmacht, mijn pijn en verdriet. Wat had ik graag iemand gehad die er toen was geweest om me te vertellen, dat je sterker bent dan het dal waarin je zit.
Als ze wil, dan komt ze er wel, denk ik terwijl ik mijn auto instap.